Reza
June 1st, 2004, 09:44
در اين مقاله بهطور اختصار عوامل نسبتا موثر بر تغييرات قيمت سهام بررسي ميگردد تا شايد بتوان در تصميمگيريهاي اقتصادي مدنظر قرار داد.
۱- بودجه شركت و پيشبيني سود هر سهم
شايد بتوان مهمترين عامل تاثيرگذار بر قيمت سهم را در اين قسمت جستوجو كرد به همين خاطر دقت هرچه بيشتر و بررسي كليه اجزاي گزارشهاي بودجهاي از اهميت زيادي برخوردار است. توجه به بودجه سالانه شركت و پيشبيني توليد، فروش و سود هر سهم و كنترل بودجه در گزارشات ميان دورهاي و ميزان تحقق پيشبينيها و تعديلات بودجهاي طي دوره در تغييرات قيمت سهام تاثير بسزايي دارد.
2- تغييرات قيمت سهام در ساليان گذشته و ميزان توليد و فروش يكسان
بررسي سابقه تاريخي تعديلات قيمت سهام در دورههاي مالي متواتر و تغييرات متغيرهاي بودجهاي در مقاطع سهماهه و ميزان تحقق توليد و فروش و سود هر سهم در هر مقطع و بررسي علل جهش ناگهاني در مقاطع بررسي ميگردد. البته اين موضوع را نيز بايد در نظر داشت كه ميزان تحقق پيشبيني فروش مهمتر از توليد و ساير عوامل است.
زيرا رشد توليد در صورت عدم فروش ميتواند باعث هزينههاي انبارداري، بهره بانكي و فرصت از دست رفته و غيره شود. همچنين فصلي بودن فروش را ميتوان ملحوظ كرد.
3- وضعيت خاص صنعت
بررسي وضعيت خاص هر صنعت نيز در قيمت سهام شركتهاي زيرمجموعه آن صنعت موثر است در اين زمينه طبقهبنديهاي مختلفي از صنايع به عمل آمده و نسبتهاي تطبيقي صنعت نيز تعريف شده است. در كشورهاي صنعتي، صنايع در حال رشد شامل شركتهاي كامپيوتري و مهندس ژنتيك و پزشكي هستند و يا صنايع تدافعي شامل شركتهاي غذايي و دارويي و صنايع حساس و نرخ بهره مانند شركت سرمايهگذاري هستند.
البته در كشورهاي مختلف مزيتهاي نسبي تعيينكننده هستند كه در كنار موارد فوق نبايد فراموش كرد. وجود بحران در يك صنعت در اثر عوامل مختلفي همچون واردات، كاهش تقاضا و غيره ميتواند شركتهاي موفق را نيز تحتتاثير قرار دهد.
4- سياستهاي پولي و مالي كشور
سياستهاي كلان حاكم بر اقتصاد و تغييرات نرخ ارز و سياستهاي انبساطي و انقباضي عوامل تاثيرگذار بر سوددهي شركتها و قيمت سهام است، براي مثال كاهش نرخ بهره در سال 1380 باعث شد نسبت قيمت به عايدي هر سهم (P/E) در بورس اوراق بهادار تهران افزايش يابد.
5- تقسيم سود سهام
سياست تقسيم سود سهام عامل مهمي در تغييرات قيمت سهام است ميزان تقسيم سود و نسبت درصد سود نقدي بر سود هر سهم و همچنين زمان پرداخت سود سهام همگي ميتواند بيانگر وضعيت مطلوب سهام يك شركت باشد و سهامداران را به خريد سهام شركت قبل از برگزاري مجمع عمومي سالانه ترغيب كند.
6- طرحهاي توسعه و افزايش سرمايه
در مواردي پيشبيني ميشود طرحهاي توسعه يك شركت كه در ساليان بعد اجرا خواهد شد بر سود خالص شركت و نيز سود هر سهم آن تاثير زيادي بگذارد به همين علت تقاضا براي خريد سهام آن شركت بالا رفته و قيمت آن نيز افزايش مييابد همچنين افزايش سرمايه در هر شركت نيز بر روي قيمت سهام آن تاثير زيادي دارد. البته افزايش سرمايه به خودي خود نميتواند پديدهاي مثبت يا منفي تلقي شود بلكه منابع و مصارف افزايش سرمايه است. آيا از محل آورده نقدي يا مطالبات حال شده تامين ميشود. همچنين سرمايه اضافي صرف طرح توسعه يا جهت بحران مالي است. معمولاً سرمايهگذاران افزايش سرمايه از محل اندوختهها و سود انباشته و به مصرف طرح توسعه را مطلوب ميدانند.
در داروسازي امين مجوز طرح توسعه شركت در سال 81 از سازمان صنايع و معادن استان اصفهان براي توليد 30 قلم محصول جديد اخذ شده است. سالهاي اجراي برنامه به مدت 4 سال از سال 1381 لغايت پايان سال 1384 تعريف شده است. همچنين به استناد ماده 138 قانون مالياتهاي مستقيم طي 4 سال برنامه 50 درصد ماليات سود ابزاري صرف طرح توسعه مشمول معافيت مالياتي است. مجمع عمومي فوقالعاده شركت نيز به جهت هزينههاي طرح توسعه و اصلاح ساختار مالي افزايش سرمايه شركت را از 5/7 به 5/22 ميليارد ريال از محل مطالبات حال شده و آورده نقدي و طي سه مرحله و سه سال تصويب نموده است. مرحله اول به ميزان 100 درصد از 5/7 به 15 ميليارد ريال در سال 1381 محقق شده و مرحله دوم آن به ميزان 50درصد از 15 به 5/22 ميليارد ريال در سال 1382 در حال حاضر در شرف انجام است و
مرحله سوم آن به ميزان 3/33درصد از 5/22 به 30 ميليارد ريال در سال 1382 محقق خواهد شد.
7- تركيب داراييها و سرمايهگذاريهاي شركت
شركتهايي كه دارايي آنان چندان مستهلك نشده است بيشتر مورد توجه سهامداران ميباشند همچنين شركتهايي كه داراييهاي خود را در سرمايهگذاريهاي مولد متمركز كرده و مديريت پرتفوي بهينهاي اعمال ميكند موجب افزايش تقاضا براي خريد سهام خود هستند.
8- اعتبار و سابقه شركت
در مواردي ميزان اعتبار شركت و سابقه قبلي آن روي ذهنيت سرمايهگذاران اثر گذاشته و آنان را به خريد سهام شركت ترغيب ميكند.
9- بدهيهاي احتمالي
وجود برخي از بدهيهاي احتمالي در يك شركت مانند محكوميت شركت در يك دعواي حقوقي يا كسر ذخاير مالياتي يا تغييرات نرخ ارز يا موارد مشابه ميتواند روي تقاضاي خريد سهام شركت، اثر منفي داشته باشد و قيمت آن را كاهش دهد.
10- اطلاعات دروني شركت و شايعات
شايد بتوان يكي از عوامل موثر در تغييرات قيمت سهام را دسترسي سودجويان به اطلاعات دروني شركتها اعم از مثبت يا منفي و نيز وجود شايعات ماهوي و داخلي در بازار اعم از واقعي يا كاذب نام برد اين امر در بازارهايي كه از كارايي ضعيفي برخوردارند و كمتر تحليلگر مالي وجود دارد نمود زيادي پيدا ميكند.
11- نسبت قيمت به درآمد هر سهم P/ E
P/E يكي از معيارهاي مهم در تصميمگيري براي خريد سهام شركت است. اين تابعي از نرخهاي بهره و نرخ بازده مورد انتظار نسبت سرمايهگذاران است و در كشورهايي كه نرخ تورم پايين است مقدار آن بالا و در كشورهايي با نرخ تورم بالا پايين ميباشد. البته از اين نكته نبايد غافل بود كه اتكا صرف به اين نسبت ميتواند گمراهكننده باشد. مقدار سود هر سهم و ميزان تحقق آن نقش مهمي در اعتماد سرمايهگذاران به اين نسبت دارد. در نتيجه ميتوان گفت كه تنها مقدار اين نسبت معيار تصميمگيري نميباشد بلكه ميزان تحقق آن است كه بيشتر مد نظر سهامداران است.
12- عرضه و تقاضاي سهام
كليه موارد فوق روي عرضه و تقاضاي سهم يك شركت اثرگذار بوده و ميتواند با فروش يكي بر ديگري موجب كاهش يا افزايش قيمت سهام آن شود.
13- مديريت شركت
وجود مديريت قوي، با ثبات و كارآفرين در يك شركت روي قيمت سهام اثر زيادي دارد. بعضي از شركتها با تعويض مدير قوي خود با كاهش سهام روبهرو شدهاند و بالعكس بديهي است مديريت قوي و هوشمند ميتواند تمام پارامترهاي فوق را متاثر و شركت را متحول كند.
- در پايان كارشناسان معتقدند براي خريد و فروش سهام و ورود به بازار سرمايه نياز به مطالعه، مشاوره يا تجزيه و تحليل عميق اطلاعات يا استفاده از نهادهاي تخصصي است. ليكن افزايش سطح آگاهي عمومي ميتواند در رشد اقتصادي و همچنين اهميت بورس اوراق بهادار تهران در توسعه و رشد اقتصادي كشور و معيشتي افراد موثر باشد.
دنياي اقتصاد
محمدباقر فقيهيان
۱- بودجه شركت و پيشبيني سود هر سهم
شايد بتوان مهمترين عامل تاثيرگذار بر قيمت سهم را در اين قسمت جستوجو كرد به همين خاطر دقت هرچه بيشتر و بررسي كليه اجزاي گزارشهاي بودجهاي از اهميت زيادي برخوردار است. توجه به بودجه سالانه شركت و پيشبيني توليد، فروش و سود هر سهم و كنترل بودجه در گزارشات ميان دورهاي و ميزان تحقق پيشبينيها و تعديلات بودجهاي طي دوره در تغييرات قيمت سهام تاثير بسزايي دارد.
2- تغييرات قيمت سهام در ساليان گذشته و ميزان توليد و فروش يكسان
بررسي سابقه تاريخي تعديلات قيمت سهام در دورههاي مالي متواتر و تغييرات متغيرهاي بودجهاي در مقاطع سهماهه و ميزان تحقق توليد و فروش و سود هر سهم در هر مقطع و بررسي علل جهش ناگهاني در مقاطع بررسي ميگردد. البته اين موضوع را نيز بايد در نظر داشت كه ميزان تحقق پيشبيني فروش مهمتر از توليد و ساير عوامل است.
زيرا رشد توليد در صورت عدم فروش ميتواند باعث هزينههاي انبارداري، بهره بانكي و فرصت از دست رفته و غيره شود. همچنين فصلي بودن فروش را ميتوان ملحوظ كرد.
3- وضعيت خاص صنعت
بررسي وضعيت خاص هر صنعت نيز در قيمت سهام شركتهاي زيرمجموعه آن صنعت موثر است در اين زمينه طبقهبنديهاي مختلفي از صنايع به عمل آمده و نسبتهاي تطبيقي صنعت نيز تعريف شده است. در كشورهاي صنعتي، صنايع در حال رشد شامل شركتهاي كامپيوتري و مهندس ژنتيك و پزشكي هستند و يا صنايع تدافعي شامل شركتهاي غذايي و دارويي و صنايع حساس و نرخ بهره مانند شركت سرمايهگذاري هستند.
البته در كشورهاي مختلف مزيتهاي نسبي تعيينكننده هستند كه در كنار موارد فوق نبايد فراموش كرد. وجود بحران در يك صنعت در اثر عوامل مختلفي همچون واردات، كاهش تقاضا و غيره ميتواند شركتهاي موفق را نيز تحتتاثير قرار دهد.
4- سياستهاي پولي و مالي كشور
سياستهاي كلان حاكم بر اقتصاد و تغييرات نرخ ارز و سياستهاي انبساطي و انقباضي عوامل تاثيرگذار بر سوددهي شركتها و قيمت سهام است، براي مثال كاهش نرخ بهره در سال 1380 باعث شد نسبت قيمت به عايدي هر سهم (P/E) در بورس اوراق بهادار تهران افزايش يابد.
5- تقسيم سود سهام
سياست تقسيم سود سهام عامل مهمي در تغييرات قيمت سهام است ميزان تقسيم سود و نسبت درصد سود نقدي بر سود هر سهم و همچنين زمان پرداخت سود سهام همگي ميتواند بيانگر وضعيت مطلوب سهام يك شركت باشد و سهامداران را به خريد سهام شركت قبل از برگزاري مجمع عمومي سالانه ترغيب كند.
6- طرحهاي توسعه و افزايش سرمايه
در مواردي پيشبيني ميشود طرحهاي توسعه يك شركت كه در ساليان بعد اجرا خواهد شد بر سود خالص شركت و نيز سود هر سهم آن تاثير زيادي بگذارد به همين علت تقاضا براي خريد سهام آن شركت بالا رفته و قيمت آن نيز افزايش مييابد همچنين افزايش سرمايه در هر شركت نيز بر روي قيمت سهام آن تاثير زيادي دارد. البته افزايش سرمايه به خودي خود نميتواند پديدهاي مثبت يا منفي تلقي شود بلكه منابع و مصارف افزايش سرمايه است. آيا از محل آورده نقدي يا مطالبات حال شده تامين ميشود. همچنين سرمايه اضافي صرف طرح توسعه يا جهت بحران مالي است. معمولاً سرمايهگذاران افزايش سرمايه از محل اندوختهها و سود انباشته و به مصرف طرح توسعه را مطلوب ميدانند.
در داروسازي امين مجوز طرح توسعه شركت در سال 81 از سازمان صنايع و معادن استان اصفهان براي توليد 30 قلم محصول جديد اخذ شده است. سالهاي اجراي برنامه به مدت 4 سال از سال 1381 لغايت پايان سال 1384 تعريف شده است. همچنين به استناد ماده 138 قانون مالياتهاي مستقيم طي 4 سال برنامه 50 درصد ماليات سود ابزاري صرف طرح توسعه مشمول معافيت مالياتي است. مجمع عمومي فوقالعاده شركت نيز به جهت هزينههاي طرح توسعه و اصلاح ساختار مالي افزايش سرمايه شركت را از 5/7 به 5/22 ميليارد ريال از محل مطالبات حال شده و آورده نقدي و طي سه مرحله و سه سال تصويب نموده است. مرحله اول به ميزان 100 درصد از 5/7 به 15 ميليارد ريال در سال 1381 محقق شده و مرحله دوم آن به ميزان 50درصد از 15 به 5/22 ميليارد ريال در سال 1382 در حال حاضر در شرف انجام است و
مرحله سوم آن به ميزان 3/33درصد از 5/22 به 30 ميليارد ريال در سال 1382 محقق خواهد شد.
7- تركيب داراييها و سرمايهگذاريهاي شركت
شركتهايي كه دارايي آنان چندان مستهلك نشده است بيشتر مورد توجه سهامداران ميباشند همچنين شركتهايي كه داراييهاي خود را در سرمايهگذاريهاي مولد متمركز كرده و مديريت پرتفوي بهينهاي اعمال ميكند موجب افزايش تقاضا براي خريد سهام خود هستند.
8- اعتبار و سابقه شركت
در مواردي ميزان اعتبار شركت و سابقه قبلي آن روي ذهنيت سرمايهگذاران اثر گذاشته و آنان را به خريد سهام شركت ترغيب ميكند.
9- بدهيهاي احتمالي
وجود برخي از بدهيهاي احتمالي در يك شركت مانند محكوميت شركت در يك دعواي حقوقي يا كسر ذخاير مالياتي يا تغييرات نرخ ارز يا موارد مشابه ميتواند روي تقاضاي خريد سهام شركت، اثر منفي داشته باشد و قيمت آن را كاهش دهد.
10- اطلاعات دروني شركت و شايعات
شايد بتوان يكي از عوامل موثر در تغييرات قيمت سهام را دسترسي سودجويان به اطلاعات دروني شركتها اعم از مثبت يا منفي و نيز وجود شايعات ماهوي و داخلي در بازار اعم از واقعي يا كاذب نام برد اين امر در بازارهايي كه از كارايي ضعيفي برخوردارند و كمتر تحليلگر مالي وجود دارد نمود زيادي پيدا ميكند.
11- نسبت قيمت به درآمد هر سهم P/ E
P/E يكي از معيارهاي مهم در تصميمگيري براي خريد سهام شركت است. اين تابعي از نرخهاي بهره و نرخ بازده مورد انتظار نسبت سرمايهگذاران است و در كشورهايي كه نرخ تورم پايين است مقدار آن بالا و در كشورهايي با نرخ تورم بالا پايين ميباشد. البته از اين نكته نبايد غافل بود كه اتكا صرف به اين نسبت ميتواند گمراهكننده باشد. مقدار سود هر سهم و ميزان تحقق آن نقش مهمي در اعتماد سرمايهگذاران به اين نسبت دارد. در نتيجه ميتوان گفت كه تنها مقدار اين نسبت معيار تصميمگيري نميباشد بلكه ميزان تحقق آن است كه بيشتر مد نظر سهامداران است.
12- عرضه و تقاضاي سهام
كليه موارد فوق روي عرضه و تقاضاي سهم يك شركت اثرگذار بوده و ميتواند با فروش يكي بر ديگري موجب كاهش يا افزايش قيمت سهام آن شود.
13- مديريت شركت
وجود مديريت قوي، با ثبات و كارآفرين در يك شركت روي قيمت سهام اثر زيادي دارد. بعضي از شركتها با تعويض مدير قوي خود با كاهش سهام روبهرو شدهاند و بالعكس بديهي است مديريت قوي و هوشمند ميتواند تمام پارامترهاي فوق را متاثر و شركت را متحول كند.
- در پايان كارشناسان معتقدند براي خريد و فروش سهام و ورود به بازار سرمايه نياز به مطالعه، مشاوره يا تجزيه و تحليل عميق اطلاعات يا استفاده از نهادهاي تخصصي است. ليكن افزايش سطح آگاهي عمومي ميتواند در رشد اقتصادي و همچنين اهميت بورس اوراق بهادار تهران در توسعه و رشد اقتصادي كشور و معيشتي افراد موثر باشد.
دنياي اقتصاد
محمدباقر فقيهيان