سلام...اين مقاله رو در اقتصاد ايران شماره ي ۷۶ ديدم و گفتم بد نيست اينجا باشه.الان هم بحث حباب هم كه داغه...با سپاس :lol:
تلنگري بر حباب
گفت‌وگوي ماهنامه <اقتصاد ايران> با آقاي ابراهيم عباسي، عضو هيأت علمي مؤ‌سسه عالي آموزش و پژوهش در مديريت و برنامه‌ريزي
اقتصاد ايران: عملكرد بورس كشور را در سال 83 چگونه ارزيابي مي‌كنيد؟
اگرچه در اوايل سال 83 بازار سرمايه به رونق سال‌هاي قبل خود ادامه داد، اما در نيمه‌هاي اين سال تنزّل قابل‌‌‌توجهي در شاخص‌هاي سهام مشاهده شد. در سال‌هاي 81 و 82 به شدت به مردم توصيه مي‌شد به موازات دارايي‌هاي واقعي مانند زمين، طلا، مسكن، املاك، اتومبيل و غيره، به سمت سرمايه‌گذاري بر روي اوراق بهادار بروند. لذا در اين سال‌ها شاهد حضور بيشتر مردم براي سرمايه‌گذاري در بورس بوديم. ولي به دلايل گوناگون، شاخص‌هاي بورس در سال 83 به ميزان زيادي تنزل يافتند. اغلب كارشناسان و مسؤ‌ولان بورس، افزايش بي‌رويه قيمت سهام در سال‌هاي 81 و 82 را موجب شكل گرفتن حبابي مي‌دانستند كه منتظر تلنگري براي تركيدن و پايين آوردن شاخص‌ها بود. از ديگر عوامل تنزّل شديد شاخص‌هاي بورس در سال 83، تقاضاي زياد و عرضه محدود سهام بود. به دنبال گسترش جغرافيايي بورس و تأسيس بازارهاي محلي و استاني، هجوم سرمايه‌گذاري‌ها در سال‌هاي 81 و 82 موجب افزايش تقاضاي سهام و در نتيجه رشد قيمت و شاخص‌ها شد. اما از آنجا كه اخبار مثبت و منفي هميشه بر بازار سرمايه تأثير مي‌گذارند، حباب بورس در نيمه‌هاي سال 83 تركيد و آثار خود را نشان داد. بحث مذاكرات هسته‌اي و انرژي اتمي از ديگر عواملي بود كه مي‌توانست به اين حباب تلنگر بزند. اين رويداد منفي كه همچنان ادامه دارد، يك عامل بازدارنده براي هر بورسي از جمله بورس تهران بود. بحث طرح تثبيت قيمت‌هاي مجلس هم كه براي سال 84 و برنامه پنج ساله چهارم مطرح شد، بر روي برخي از محصولات از جمله سيمان كه جزو صنايع و پرتفوليوهاي مهم بورس مي‌باشد، تأثير گذاشت. از آنجا كه اميدي به افزايش كوتاه‌مدت قيمت سيمان نبود، عرضه سهام آن افزايش و تقاضايش كاهش يافت. در نهايت، شاخص قيمت صنايع سيماني و ديگر صنايع بورس، با كاهش روبه‌رو شد. مي‌توان گفت اين دو عامل از مهم‌ترين عوامل ايجاد نوسان بازار سرمايه در سال 83 بودند.
اقتصاد ايران: وضعيت بورس پس از انتخابات چطور خواهد بود؟
با وجودي كه ديدگاه رييس‌جمهور منتخب نسبت به بازار سرمايه، اقتصاد آزاد و بازار اوراق بهادار بر كل اقتصاد از جمله بازار سرمايه مؤ‌ثر است، اما به طور حتم انتخاب هر فردي به عنوان رييس‌جمهور، بازار سرمايه را با اُفت شديدي روبه‌رو نخواهد كرد؛ چرا كه اساساً بازار سرمايه تابع نظرات فردي به نام رييس‌جمهور نيست. البته اگر گرايشات رييس‌جمهور منتخب به بازار سرمايه بيشتر باشد، احتمالاً حمايت بيشتري از اين بازار انجام خواهد داد. با اين وجود، وضعيت بازار شكل ركودي به خود نخواهد گرفت.
اقتصاد ايران: آقاي دكتر! بازار سهام فعلي كشورمان تا چه ميزان به يك بازار واقعي نزديك است؟
بازار سرمايه ايران سابقه‌اي در حدود 40 سال دارد، اما عملاً در اين مدت تعامل زيادي با بورس‌هاي دنيا نداشته و شاخ و برگ بازار رشد كاملي نكرده است. بازارهاي سرمايه معتبر دنيا از تحليل‌گران خبره برخوردارند و شرح وظايف كارگزاري‌ها در آن كامل‌تر و پيچيده‌تر است. به علاوه، در اين بازارها "بانك‌هاي سرمايه‌گذاري" حضور دارند كه كارشان تضمين، تعهد و عرضه اوراق بهادار در بازار اوليه است. ولي در ايران هم در بازار اوليه و هم در بازار ثانويه اوراق بهادار، كاستي‌ها و مشكلات بسياري به چشم مي‌خورد. براي مثال، هنوز يك قانون جامع بازار سرمايه مدون و مصوب نداريم و اين يكي از مهم‌ترين نواقص بازار سرمايه كشور است. از سوي ديگر، بازار سرمايه كشورمان داراي نهاد نظارتي قوي نبوده و متولّي مشخص و تعريف شده‌اي ندارد. به علاوه، هم‌اكنون در كنار كارگزاري‌هاي قوي در دنيا، بانك‌هاي سرمايه‌گذاري با داشتن بخش‌هاي پژوهشي و تحليل‌گري فعال، بازار را تحليل كرده و قيمت‌ها را به سمت قيمت‌هاي منصفانه هدايت مي‌كنند. اما در ايران نهادهايي كه بتوانند چنين وظايفي را انجام دهند، وجود ندارند. همچنين بازار سرمايه ايران تا حد زيادي تحت تأثير شايعات قرار دارد. متأسفانه بازارساز واقعي هم نداريم و سهام شناور آزاد در اين بازار كم معامله مي‌شود. دولت بخش عمده‌اي از سهام را به صورت مستقيم يا غيرمستقيم در اختيار خود دارد. همين امر موجب مي‌شود تا تعداد سهام معامله‌شده در سال كم و محدود باشد. تمام اين عوامل كه از جمله مشكلات مهم و متعدد بازار سرمايه ثانويه هستند، نشان مي‌دهد كه بازار سرمايه ايران فاصله زيادي با يك بازار سرمايه بهينه و خوب دارد.
اقتصاد ايران: راهكارهاي حل مشكلات كنوني بازار سرمايه كشور كدامند؟
بايد تمام تلاش‌هاي دست‌اندركاران بورس به اين نكته ختم شود كه قيمت‌هاي موجود در بورس، قيمت‌هاي واقعي باشند. اگرچه رسيدن به اين نقطه مقداري دشوار است، اما وظيفه سازمان بورس اين است كه به مردم اطمينان دهد قيمت سهام در هر زماني مبين قيمت ذاتي آن است. در اين راستا، بايد جلوي افزايش‌هاي كاذب گرفته شده و نگذاريم تا از طريق شايعات، معاملات كاذب و استفاده از اطلاعات محرمانه، بازار به سمت خاصي كشيده شود. براي اين امر بايد قوانيني وضع گردد تا با افراد متخلّف مقابله شود. از سوي ديگر، بازار بايد به طور مستمر فعال بوده و همواره عده‌اي در حال خريد و عده‌اي در حال فروش باشند، نه اينكه در فصلي از سال همه فروشنده و در فصل ديگر همه خريدار باشند. مقابله با اين امر مستلزم مكانيزم‌هاي نظارتي است. شركت‌ها بايد اطلاعات خود را به‌موقع به بورس بدهند و اين اطلاعات بايد به وسيله بورس، شركت‌هاي كارگزاري، بازارسازها و مؤ‌سسات پولي و مالي آناليز و تجزيه و تحليل شود تا بازار را به سمت قيمت‌هاي واقعي پيش برده و آن را كارآمد سازد.
اقتصاد ايران: آيا شاخص‌هاي بورس واقعي هستند؟
شاخص‌هاي عايدي هر سهم )EPS( و سود هر سهم )DPS( از صورت‌هاي مالي شركت‌ها گرفته مي‌شوند، لذا نمي‌توانند بزرگ‌نمايي و كوچك‌نمايي شوند؛ چراكه صورت‌هاي مالي شركت‌ها توسط حسابداران و حسابرسان معتمد تهيه و نظارت مي‌شوند. بنابراين انتظار مي‌رود اين اعداد واقعي باشند. اما نسبت ( P/Eقيمت به عايدي) به بازار سهام بازمي‌گردد و چنانچه تقاضا بيش از عرضه باشد يا پديده حباب قيمت اتفاق بيفتد، موجب بالا رفتن قيمت سهام مي‌شود و اگر افزايش قيمت سهم متناسب با سود آن نباشد، ممكن است با P/E بالا مواجه شود. در حال حاضر خريد سهامي كه P/E بالاي 10 دارند، با ريسك بالايي همراه است. لذا به سهامداران خرده‌پا خريد اين نوع سهام توصيه نمي‌شود. چنانچه سود هر سهم شركت نسبت به هزينه سرمايه‌گذاري شركت 10 درصد باشد و نوسانات قيمت اين سهم را در طول سال صفر در نظر بگيريم، تنها 10 درصد سود عايد سرمايه‌گذار مي‌گردد. به طور كلي، سرمايه‌گذاران ريسك‌گريز نبايد به سمت سهام‌هايي بروند كه P/E بالايي دارند.
اقتصاد ايران: مناسب‌ترين حد P/E چه ميزاني است؟
اگر سود سپرده‌گذاري در بانك‌ها را سالانه 20 درصد در نظر بگيريم، با ناديده گرفتن نوسانات قيمت سهام در طول سال، سهامي كه داراي P/E معادل 5 هستند، صرف نظر از افزايش سرمايه، نشان‌دهنده سوددهي 20 درصدي هر سهم مي‌باشد. البته با توجه به سرمايه سرمايه‌گذار، هدف از سرمايه‌گذاري و درجه ريسك‌پذيري افراد، P/E مطلوب هر فرد متفاوت خواهد بود. با اين وجود، P/E بين 4 تا 7 در حد مناسبي است و سپرده‌گذاران خرده‌پا بهتر است در اين نوع سهام سرمايه‌گذاري كنند.
اقتصاد ايران: صنايع پربازده بورس كدامند؟
با توجه به اينكه هم‌اكنون قيمت سهام خودروسازي‌ها در نازل‌ترين سطح است و داراي P/E پاييني هم هستند، سرمايه‌گذاري در سهام خودرو، سرمايه‌گذاري مطمئني است. البته سهام شركت‌هاي صنعت پتروشيمي هم داراي P/E بالاتر و افزايش قيمت‌هاي بالاتري مي‌باشند. با اين وجود، عليرغم اينكه استقبال از سهام خودروسازي‌ها ممكن است زياد نباشد، اما براي افراد با ريسك پايين، سهام مناسبي به شمار مي‌روند.
اقتصاد ايران: متشكريم.