رييس اتاق بازرگاني ايران هشدار داد
بيم از چرخش سفته‌بازانه پول
دنياي‌اقتصاد- محمد نهاونديان، رييس اتاق بازرگاني كه عضو شوراي بورس نيز هست نسبت به احتمال چرخش سفته‌بازانه پول در بازارهاي كشور به ويژه در بازار سهام هشدار داد؛ رييس اتاق بازرگاني پاسخ به اين سوال را كه «آيا رشد شديد شاخص سهام حبابي است يا نه»، در گرو پاسخ به اين پرسش دانست كه افزايش شاخص بورس چه مقدار از بازده توليدي بنگاه‌هايي تبعيت مي‌كند كه با افزايش چشمگير قيمت سهام مواجه شده‌اند؟ به گفته نهاونديان، بايد مراقبت شود كه سرمايه‌هاي جذب شده به بورس فورا به رشد توليد منتقل شود و در غير اين‌صورت، اگر اين افزايش جذب فقط به افزايش دست‌به‌دست شدن سهام منجر شود و در واقعيت توليد اثر نكند، در آن‌صورت بايد از پيامدهاي چرخش سفته‌بازانه پول نگران شد. رييس اتاق ايران علت سوق يافتن نقدينگي به بازار سرمايه را ناشي از كاهش نرخ سود سپرده‌ها در بازار پول دانست كه به گفته وي چنانچه تمهيدات لازم براي انتقال اين پول به بخش واقعي انديشيده شود روند مثبتي است وگرنه در آينده مواجه با نوسانات ملتهب ناشي از حباب خواهيم شد.
همزمان با آخرين ركوردشكني بورس رخ داد
هشدار عضو «شورا» درخصوص حباب قيمتي در بورس
بيم از چرخش سفته‌بازانه پول
گروه بورس – عليرضا باغاني: بورس اوراق بهادار تهران در نخستين روز آخرين هفته معاملاتي فروردين 90 ركورد جديدي را به ثبت رساند.
معامله‌گران بازار سرمايه روز شنبه در حالي با عرضه‌هاي گسترده نمادهاي شاخص مواجه شدند كه بلافاصله براي اين عرضه‌ها خريداران متعددي به ميدان آمد، اتفاقي كه موجب شد بلافاصله ذائقه خريد بر ذائقه فروش در بازار غلبه كند و در نهايت دماسنج بازار باز هم با رشد مواجه شود.
شاخص بورس تهران در روز گذشته با 135 واحد رشد نسبت به آخرين روز معاملاتي هفته گذشته به مقدار 26 هزار و 676 واحد رسيد.
با اين وصف، بازدهي بورس در نخستين ماه بهار نيز با خيز بلند ديگر به 5/14 درصد رسيد تا ركورد جديدي را در تاريخ 12 سال گذشته به ثبت برساند.
آخرين ركورد بازدهي ماهانه بورس مربوط به سال 89 بود كه بورس طي نخستين ماه اين سال 2/13 درصد بازدهي داده بود كه البته اين ركورد روز چهارشنبه گذشته با رسيدن بازدهي بورس به 9/13 درصد آن هم قبل از اتمام ماه، شكسته شده بود.
بورس تهران در شرايطي طي 15 روز كاري فروردين 90 و در حالي كه 4 روز به اتمام نخستين ماه سال باقي مانده است، ميانگين بازدهي 5/14 درصدي را به سرمايه‌گذاران مي‌دهد كه نرخ سود سپرده بانكي در سال‌جاري به 5/12 درصد كاهش يافته است.
همين رخداد مالي در كنار ركورد بازارهاي ديگر، رونق روزافزون بازار سرمايه ايران را رقم زده است، با اين وصف، بورس پررونق بهاري در روز شنبه با ركورد عبور ارزش بازار از 128 هزار ميليارد تومان نيز مواجه بود. در واقع بورس تهران براي نخستين بار در تاريخ عمر 44 ساله خود 123 ميليارد دلاري شد، اما نسبت P/E بازار همچنان بالاي عدد 9 مرتبه باقي مانده است كه اين شاخص به نوعي ميزان ريسك حاكم بر بازار را نشان مي‌دهد.
از اين رو برخي كارشناسان و بازيگران اقتصاد كشور معتقدند كه P/E بالاي 9 بازار از ريسك بالاي بازار سرمايه در شرايط كنوني حكايت دارد.
سفته‌بازان در بورس مي‌چرخند!
در همين حال، ريیس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران و عضو شوراي عالي بورس با هشدار نسبت به تشکیل حباب در بورس گفت: در این میان، بیم از چرخش‌های سفته‌بازانه سرمایه وجود دارد. محمد نهاوندیان در پاسخ به سوال خبرنگار مهر مبنی بر حبابی بودن یا نبودن جهش‌ها در بورس گفت: در این مورد نظرات متفاوتی مطرح می‌شود. از طرفی باید این سئوال را مطرح کرد که این افزایش نرخ سهام در بازار بورس چه مقدار از بازده تولیدی بنگاه‌هایی تبعیت می‌کند که با افزایش چشمگیر شاخص سهام مواجه شده‌اند.ريیس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران افزود: اگر بهره‌وری و در نتیجه سود این پروژه یا بنگاه تولیدی بالا رفته و به آن سبب، ارزش سهام آن در بورس بالا میرود، رشد سالمی اتفاق افتاده است و باید تشویق شود؛ اما اگر این ارتباط وجود ندارد، باید از آن نگران بود.
وی تصریح کرد: برخی از کارشناسان معتقدند به سبب اینکه نسبت P/E در بورس ایران پایین است و جا برای افزایش دارد، باید مراقبت کرد که این جذب سرمایه فورا به رشد تولید یا بهره‌وری منتقل شود. در غیر این صورت، اگر این افزایش جذب فقط به افزایش دست به دست شدن سهام منجر شود و در واقعیت تولید اثر نکند، در آن صورت است که در آینده مواجه با نوسانات ملتهب ناشی از حباب در بازار سرمایه خواهیم بود.
به گفته نهاوندیان، در مجموع اینکه مقداری از نقدینگی به سبب پیامی که ناشی از کاهش نرخ سود بانکی در بازار پولی دریافت کرده است به سمت بازار سرمایه گرایش یابد و در آنجا نیز به تامین مالی پروژه‌های تولیدی کمک شود، این روند مثبتی است به شرط مراقبت از اینکه سوق پیدا کردن نقدینگی بلافاصله از بازار سرمایه به بخش واقعی منتقل شود و بنگاه‌های تولیدی احساس تامین نقدینگی مورد نیاز برای افزایش سرمایه و تولید را داشته باشند. وی هشدار داد: اگر نقدینگی به بخش تولیدی منتقل نشود و تنها چرخش‌های سفته‌بازانه پیدا کند، آنگاه باید نسبت به آینده این بازار، برخی نگرانی‌ها را داشت.
بورس حبابي نيست
از سوي ديگر، حميد افتخاري كارشناس بازار سرمايه با رد حبابي بودن بورس در شرايط كنوني گفت: وقتي از حباب صحبت مي‌كنيم بايد به P/E بدون ريسك كه P/E بانك محسوب مي‌شود نيز توجه داشته باشيم؛ چراكه زماني كه نرخ سود سپرده 10 درصد تعيين مي‌شود، P/E بازار سرمايه در سطح 7 تا 8 مرتبه منطقي به نظر مي‌رسد و با رسيدن P/E به عدد 9 سخن گفتن از حباب درست نيست.
اين كارشناس بازار سرمايه به خبرنگار دنياي اقتصاد گفت: در شركت‌هاي معدني و انفورماتيكي كه طرح‌هاي توسعه جديدي در پيش دارند، جا براي رشد بيشتر قيمت سهام وجود دارد و قيمت سهام اين شركتها بالا نيست، ولي در برخي از شركت‌هاي ديگر بايد به ارزش ذاتي شركتها توجه داشت.
وي گفت: در بازار كنوني P/E سهام معدني‌ها و برخي شركت‌هاي ديگر تا عدد 12 تا 13 مرتبه نيز مي‌تواند رشد كند.وي افزود: در شرايط كنوني ما با بازار حبابي مواجه نيستيم و همچنان بازار براي سرمايه‌گذاري‌هاي جديد آمادگي دارد.
خصوصي‌سازي از بورس عقب افتاد
يك كارگزار بورس نيز با اعلام دلايل رونق بازار سهام از رفتار منفعلانه سازمان خصوصي‌سازي انتقاد كرد و گفت: اين سازمان از جريان غالب اقتصاد و رونق بازار سرمايه عقب افتاده و همزمان و همسو با شرايط بازار سرمايه حركت نمي‌كند.
مازيار حقيقي نيز در گفت‌وگو با فارس، با اشاره به رونق كم‌سابقه سال گذشته بازار سهام و ادامه اين روند در سال‌جاري اظهار داشت: مهم‌ترين دلايل اين رونق را مي‌توان در دو دسته كلي تقسيم‌بندي كرد. اول اينكه امسال هم به مانند سال گذشته مسائل اقتصادي در اولويت مسوولان كشور قرار گرفته و اين مقوله از ارجحيت خاصي برخوردار شده است. همين رويكرد موجب شده تا عمده سرمايه‌گذاران و آحاد مردم به سمت كانون اقتصادي يعني بورس كه پذيراي صنايع و شركت‌هاي مختلف است، حركت كنند. وي با بيان اينكه اين موضوع با افزايش جريان نقدينگي به بازار سهام همراه شده ادامه داد: نكته دوم به ابلاغ بسته سياستي - نظارتي بانك مركزي و كاهش نرخ سپرده كوتاه مدت بانكي بر مي‌گردد كه موجب هدايت شدن نقدينگي قابل توجهي به سمت بورس و بازار سرمايه شده است. چون گزينه و بازار كارآمد ديگري بهتر از بازار سرمايه وجود ندارد. اين كارگزار بورس با اشاره به ديدگاه و برنامه عملياتي دولت در كنترل بازار مسكن و جلوگيري از دلال‌بازي و افزايش قيمت مسكن خاطرنشان كرد: با اين اوصاف نزديكترين راه و آسان‌ترين مسير براي ورود و خروج نقدينگي، بورس و بازار سهام است كه در سال گذشته با بازدهي قابل توجه، ذهنيت مثبتي را براي همگان ايجاد كرد.
در اين ميان توسعه صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري مشترك و راه‌اندازي معاملات آنلاين موجب دسترسي بيشتر مردم به بازار سرمايه شده است.
حقيقي در برابر اين سوال كه آيا رشد قيمت‌هاي جهاني محصولات و تبعات آن بر شركت‌هاي توليدي داخلي در قبال سرمايه‌گذاران به بورس موثر بود؟ پاسخ داد: اين مورد از جمله متغيرهاي مهم قابل بررسي است كه در روزهاي گذشته با افزايش قيمت نفت همراه بود. بنابراين با افزايش قيمت اين محصول استراتژيك، جريان ورود و نقدينگي به كشور بيشتر شده و در رشد بازار سرمايه هم موثر است.
وي با طرح اين سوال كه آيا رشد قيمت‌ها و شاخص بورس در روزهاي اخير سال جديد طبيعي است يا خير و آيا مي‌توان در اين شرايط از وجود يا عدم وجود حباب در بازار سهام صحبت كرد؟ ادامه داد: فارغ از پاسخ به اين گونه سوالات مي‌توان گفت رشد روزهاي گذشته شاخص بسيار سريع بود و بايد با راهكارها و ابزارهايي اين سرعت را كنترل كرد؛ چرا كه در هر حالت بايد منافع بلندمدت سهامداران در نظر گرفته شود.
حقيقي با بيان اينكه هم‌اكنون بهترين زمان براي اجراي طرح‌هاي سودآور شركتها با استفاده از ورود و نقدينگي به بازار سهام است و شركت‌هاي بورسي مي‌توانند با اعمال افزايش سرمايه اقدام به تامين منابع مالي كنند، تصريح كرد: سازمان خصوصي‌سازي در حالي در اين شرايط متاسفانه منفعلانه عمل مي‌كند كه اين نهاد متولي واگذاري شركت‌هاي دولتي مي‌تواند به طور جدي وارد عمل شده و شركت‌هاي بزرگ و هلدينگ و سودآور را براي عرضه عمومي واگذار كند. در اين صورت مي‌توان شاهد افزايش ارزش روز بازار سهام كشور تا 200 هزار ميليارد تومان و تحقق اهداف مدنظر سازماني بود.
مدير كارگزاري آبان تصريح كرد: در سال جهاد اقتصادي، سازمان خصوصي‌سازي از جريان غالب اقتصاد و رونق بازار سرمايه عقب افتاده و همزمان و همسو حركت نمي‌كند؛ چرا كه با تكيه بر ورود و نقدينگي جديد و قابل توجه به بازار سرمايه و افزايش روز افزون طرف تقاضا، طرف عرضه به ورود سهام شركت‌هاي جديد نياز مبرم دارد.
حقيقي با اشاره به لزوم هماهنگي بين سازمان خصوصي‌سازي و سازمان و شركت بورس براي پذيرش و عرضه سهام شركت‌هاي جديد و استفاده از فرصت‌ها و مزيت‌هاي بازار سرمايه ادامه داد: متاسفانه سوابق سازمان خصوصي‌سازي هم نشان مي‌دهد برخلاف عدم عرضه سهام در دوران رونق و رشد بازار سهام، عمده واگذاري‌ها در شرايط ركود بورس منجر به ضربه خوردن بازار مي‌شود، اما با اين همه اميد است سازمان خصوصي‌سازي اين بار از اين فرصت طلايي استفاده كند.
وي افزود: در اين صورت هم منافع سرمايه‌گذاري حفظ خواهد شد و به طرف تقاضا پاسخ در خور شايسته اي داده خواهد شد و هم اينكه روند بلندمدت بازار سرمايه آسيبي نخواهد ديد.
در عين حال اين امكان هم وجود خواهدداشت كه با توجه به فرصت فروش حدود 496 شركت دولتي در سال‌جاري، يكي از بهترين و بزرگترين خصوصي‌سازي‌ها در چند سال اخير به وقوع بپيوندد.
وي در ادامه با اشاره به برنامه مسوولان شركت بورس براي پذيرش شركتها و لزوم ثبت همه شركت‌هاي سهامي عام نزد سازمان بورس با تكيه بر ماده 99 قانون برنامه پنجم توسعه پيشنهادي داد: به منظور جذب بيشتر شركت‌هاي سهامي عام براي پذيرش و عرضه سهام در بورس، مي‌توان بسته‌اي تشويقي مشتمل بر مواردي چون بخشودگي مالياتي، تخصيص يارانه‌هاي بيشتر و دريافت آسان‌تر و زودتر تسهيلات بانكي را در نظر گرفت كه كاملا عادلانه خواهد بود، چرا كه با افزايش تعداد شركت‌هاي بورسي، علاوه بر توزيع منصفانه ثروت در كشور، نرخ تورم هم به نحوه مطلوبي كنترل خواهد شد. به گفته حقيقي در صورت افزايش جريان نقدينگي به بورس و عدم عرضه سهام شركت‌هاي جديد ممكن است بازار سهام با حباب و تركيدن آن مواجه شود كه در اين حالت به مانند سال‌هاي بعد از 82 و 83، بورس براي چند سال به حالت اغما فرو خواهد رفت اما تنها نكته‌اي كه اين نگراني را مقداري كم كرده، گردش قابل توجه سهام و معاملات روزانه و هفتگي بورس در چند وقت اخير است. وي در خاتمه گفت: با اين همه انتظار مي‌رود با همكاري و هماهنگي همه سازمان‌ها و مسوولان بتوان مديريت منطقي و حساب شده‌اي را در اين سال طلايي پياده كرد تا بازار سرمايه كشور كه حرف‌هاي زيادي براي گفتن دارد بتواند رتبه اول بورس‌هاي منطقه‌اي و محل جذب سرمايه‌گذاران باشد؛ بنابراين سال آينده يا مي‌توان بابت جذب سرمايه‌گذاران بيشتر به بورس و توسعه بازار سرمايه و كنترل تورم خوشحال بود يا اينكه افسوس استفاده نكردن از اين فرصت تاريخي را خورد.