Reza
June 22nd, 2004, 10:00
دنياي اقتصاد
رسول اسكندري
www.Rasolmall.com
هرچند تعريف مشخص، دقيق و يكساني از سهام شناور آزاد و نحوه محاسبه آن در دنيا ارائه نشده است، اما قانونگذاران بورس‌هاي مختلف آن بخش از سهام هر شركتي را سهام شناور آزاد مي‌دانند كه احتمال بيشتري براي حضور در فرآيند معاملات داشته باشد. چون در واقع عرضه و تقاضاي اين بخش از سهام است كه قيمت سهام شركت را تعيين نموده و قابليت نقدشوندگي سهام را نشان مي‌دهد و سهام بلوكه شده به دليل عدم حضور در فرآيند عرضه و تقاضاي روزانه در نوسانات قيمت سهام تاثيري ندارد.موسسه مورگان استانلي (Morgan Stanlety Capital International Inc) كه يك موسسه بين‌المللي در زمينه تعيين شاخص مي‌باشد، سهام شناور آزاد را به شكل زير تعريف نموده است:
«نسبتي از سهام يك شركت كه در بازار قابل معامله بوده و با اهداف مديريتي توسط سهامداران استراتژيك نگهداري نشود».بنابر اين در يك تقسيم‌بندي كلي سهامداران به دو دسته تقسيم مي‌شوند:
الف) سهامداران استراتژيك: سهامداراني كه معمولا با اهداف مديريتي و بلندمدت در سهام شركت‌ها سرمايه‌گذاري نموده و سهام متعلق به آنها جزو سهام شناور آزاد محاسبه نمي‌شود. معمولا اين سهامداران عبارتند از: دولت، شركت‌هاي وابسته به دولت، صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري دولتي، مديران و اعضا، هيات مديره شركت و بستگان آنها، موسسين شركت، كاركنان شركت (كه به آنها سهام وكالتي غيرقابل فروش اعطا شده باشد.) و شركت‌هاي زيرمجموعه (در صورتي كه سهام شركت اصلي را خريداري نموده باشند.)
ب) سهامداران غيراستراتژيك: سهامداراني كه هدف اصلي آنها از خريد و فروش سهام كسب سود بوده و اهداف مديريتي از خريد سهام يك شركت نداشته باشند. معمولا اين سهامداران عبارتند از: اشخاص حقيقي، صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري، صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري مشترك، صندوق‌هاي بازنشستگي، شركت‌هاي بيمه، صندوق‌هاي تامين اجتماعي و...درصد سهام شناور آزاد هر شركت براساس اطلاعات موجود در تركيب سهامداران در آخرين مجمع عمومي ساليانه محاسبه مي‌گردد و در طول سال تغييرات ساختار مالكيت آن با اطلاعات زير تعديل مي‌شود:
( 1 عرضه عمومي سهام جديد الانتشار به عنوان سهام شناور آزاد و عرضه اختصاصي اين سهام به عنوان سهام استراتژيك تلقي مي‌گردد.
( 2 تغييرات در هيات مديره يا مديراني كه سهامدار هستند.
( 3 به فروش رسيدن سهام متعلق به سهامداران استراتژيك از طريق عرضه عمومي
( 4 در صورت وجود سهام خزانه اين سهام به عنوان سهام استراتژيك در نظر گرفته مي‌شود.
در بيشتر بورس‌هاي دنيا سعي مي‌گردد تا با استفاده از مفهوم سهام شناور آزاد شاخص‌ها را به گونه‌اي تعريف كنند كه عملكرد بازار به شكل بهتري نشان داده شود اين شاخص‌ها با عنوان شاخص تعديل يافته با سهام شناور آزاد (Free Float Adjusted index) ناميده مي‌شوند و به عنوان مثال از شاخص تعديل شده شركت مورگان در بيش از 49 كشور استفاده مي‌گردد.
رسول اسكندري
www.Rasolmall.com
هرچند تعريف مشخص، دقيق و يكساني از سهام شناور آزاد و نحوه محاسبه آن در دنيا ارائه نشده است، اما قانونگذاران بورس‌هاي مختلف آن بخش از سهام هر شركتي را سهام شناور آزاد مي‌دانند كه احتمال بيشتري براي حضور در فرآيند معاملات داشته باشد. چون در واقع عرضه و تقاضاي اين بخش از سهام است كه قيمت سهام شركت را تعيين نموده و قابليت نقدشوندگي سهام را نشان مي‌دهد و سهام بلوكه شده به دليل عدم حضور در فرآيند عرضه و تقاضاي روزانه در نوسانات قيمت سهام تاثيري ندارد.موسسه مورگان استانلي (Morgan Stanlety Capital International Inc) كه يك موسسه بين‌المللي در زمينه تعيين شاخص مي‌باشد، سهام شناور آزاد را به شكل زير تعريف نموده است:
«نسبتي از سهام يك شركت كه در بازار قابل معامله بوده و با اهداف مديريتي توسط سهامداران استراتژيك نگهداري نشود».بنابر اين در يك تقسيم‌بندي كلي سهامداران به دو دسته تقسيم مي‌شوند:
الف) سهامداران استراتژيك: سهامداراني كه معمولا با اهداف مديريتي و بلندمدت در سهام شركت‌ها سرمايه‌گذاري نموده و سهام متعلق به آنها جزو سهام شناور آزاد محاسبه نمي‌شود. معمولا اين سهامداران عبارتند از: دولت، شركت‌هاي وابسته به دولت، صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري دولتي، مديران و اعضا، هيات مديره شركت و بستگان آنها، موسسين شركت، كاركنان شركت (كه به آنها سهام وكالتي غيرقابل فروش اعطا شده باشد.) و شركت‌هاي زيرمجموعه (در صورتي كه سهام شركت اصلي را خريداري نموده باشند.)
ب) سهامداران غيراستراتژيك: سهامداراني كه هدف اصلي آنها از خريد و فروش سهام كسب سود بوده و اهداف مديريتي از خريد سهام يك شركت نداشته باشند. معمولا اين سهامداران عبارتند از: اشخاص حقيقي، صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري، صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري مشترك، صندوق‌هاي بازنشستگي، شركت‌هاي بيمه، صندوق‌هاي تامين اجتماعي و...درصد سهام شناور آزاد هر شركت براساس اطلاعات موجود در تركيب سهامداران در آخرين مجمع عمومي ساليانه محاسبه مي‌گردد و در طول سال تغييرات ساختار مالكيت آن با اطلاعات زير تعديل مي‌شود:
( 1 عرضه عمومي سهام جديد الانتشار به عنوان سهام شناور آزاد و عرضه اختصاصي اين سهام به عنوان سهام استراتژيك تلقي مي‌گردد.
( 2 تغييرات در هيات مديره يا مديراني كه سهامدار هستند.
( 3 به فروش رسيدن سهام متعلق به سهامداران استراتژيك از طريق عرضه عمومي
( 4 در صورت وجود سهام خزانه اين سهام به عنوان سهام استراتژيك در نظر گرفته مي‌شود.
در بيشتر بورس‌هاي دنيا سعي مي‌گردد تا با استفاده از مفهوم سهام شناور آزاد شاخص‌ها را به گونه‌اي تعريف كنند كه عملكرد بازار به شكل بهتري نشان داده شود اين شاخص‌ها با عنوان شاخص تعديل يافته با سهام شناور آزاد (Free Float Adjusted index) ناميده مي‌شوند و به عنوان مثال از شاخص تعديل شده شركت مورگان در بيش از 49 كشور استفاده مي‌گردد.